5 תוספים לתמיכה בבריאות הלב ובלחץ דם תקין
ืืื ืืชืจ ืืืฅ ืื?
ืืื ืืื ืืืื ืืืจืืืื ืื ืืืืฃ ืืคื ืืคืื ืืืฆืื. ื ืืืืื, ืืื ืืื, ื ืืืื ืืืจืื ืืืืืจื ืืืฅ ืืืื ืืืืืจื ืืืฅ ื ืืื. ืืขืืงืจืื ืืื ืชืงืฃ ืื ืืืืฃ ืืืื, ืืืฉืจ ืืืืฅ ืืืื ืืื ืฉืืื ืืืจื ืืื ืืืื (ืืขืืจืงืื) ืืืื ืืืชืจ ืืืฉืจ ืืืื ืืื ืฉืืื ืืืจื ืืื ืฉืืืืจ ืืื ืืืจืงืืืช (ืืืืจืืืื). ืืชืจ ืืืฅ ืื ืืชืคืชื ืืืฉืจ ืืืืฅ ืืขืืจืงืื ืขืืื ืขื ืืืื ืืืืฆืื ืื ืืฉื ืืชืงืื. ืืืฆืจืืืืช ืืืื ืื ืืืฆืจืืช ืืชื ืืืืช ืืืืื ืืืชืจ, ืื ืฉืืืืื ืืืืฅ ืืืื ืืืชืจ. ืืืฆื ืืื ืืื ื ืืจืฉ ืืขืืื ืงืฉื ืืืชืจ ืืื ืืืืจืื ืื ืื ืื ืืืฅ ืืืื ืืืชืจ. ืืชืจ ืืืฅ ืื ืืชืคืชื ืืืฉื ืฉื ืื. ืืืจื ืืื ืืื ืื ืืืจื ืืชืกืืื ืื, ืืืืื ืืืื ืื "ืืจืืฆื ืืฉืงื" ืฉื ืืชื ืืืชืจ ืืืฅ ืื.
ืืกืืืืืื ืฉื ืืชืจ ืืืฅ ืื
ืืื ืจืืื ืืขืืื ืืชืจ ืืืฅ ืื ืืื ืืืจื ืืืืื ืืชืืืชื ืืืฉืืจื ืฉื ืืืืืช, ืืื ืฉืืฅ, ืื-ืกืคืืงืช ืื, ืืืืช ืืืืืช ืืจืื ืืช ืืื ืืืืช ืืืืืืช ืื. ืืืฅ ืืื ืืืฉืคืข ืืืืกืืืจืื ืืฉืคืืชืืช ืืืืืจืืืช ืืืื. ืืื ืืืืจืืื ืืงืฉืืจืื ืืืืจื ืืืื ืฆืจืืืช ืืื ืืืืื, ืฆืจืืืช ืืืืืืื ืืืคืจืืช, ืืฉืื ืช ืืชืจ, ืชืจืืคืืช ืืื ืืืืืคืจืืคื, ืืืืจืื ืืืจืืฆืื, ืชืจืืคืืช ืืืืคืื ืืืืืฉ, ืืืคืืื ืกืืื ืืกืืืืื. ืื ืืืืืช ืฉืคืืืขืืช ืืืืจืื ืืืจืื, ืืื ืืืืืืช, ืืืชืจืืช ืืืืื ืืืืืืช ืืชืจืืก, ืขืืืืืช ืืืจืื ืืืชืจ ืืืฅ ืื.
5 ืชืืกืคื ืชืืื ื ืืืืจืืช ืืืฅ ืืื
ืืฉ ืืฉืืืืช ืืืื ืืช ืืื ืืขืช ืืชืจ ืืืฅ ืื. ืื ืฉืื ืจืืื ืขืืืืื ืืืกืชืืื ืขื ืืชืจ ืืืฅ ืื ืื ืืืืืื ืืืฉื ืฉื ืื, ืฉืื ืืืฅ ืื ืืืื ืืฉืืขืฆืื ืื ืืืจื ืืชืกืืื ืื, ืขื ืฉืืืจ ืืืืืจ ืืื ืืื ืืข ืืช ืืืขืื. ืืื, ืืขืืจ ืืชืืื ื ืืจืืื, ืชืืกืคืื ืืื ืืืืฆื ืคืืืืช, ืืืืืื D, ืืื ืืืื, CoQ10 ืืื ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืขืฉืืืื ืืขืืืจ ืืืืจืื ืืช ืืืฅ ืืื. ืืืฉืืื ืืงืจืื ืืื ืืืืืช ืืืืข ื ืืกืฃ ืขื ืืืฉืช ืชืืกืคื ืืชืืื ื ืืืื ืืืืจืืช ืืืฅ ืืื.
1. ืืืืฆื ืคืืืืช
ืืืืฆื ืคืืืืช ืืื ืืฆืืจื ืืกืื ืชืืืช ืฉื ืคืืื, ืืืืืื ืืงืืืฆืช B ืฉืขืืืจ ืืืืฃ ืืืืฆืจ ืชืืื ืืืฉืื. ืจืืืช ืคืืื ื ืืืืืช ืขืืืืืช ืืชืจืื ืืกืืืื ืืืืืจ ืืืืืืช ืื ืืืื ืื, ืืืื ืืชืจ ืืืฅ ืื. ืืกืคืจ ืืืงืจืื ืืจืื ืื ืืืืฆื ืคืืืืช ืขืฉืืื ืืขืืืจ ืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื, ืืื ืฉืืื ืชืืจืืช ืืืจืคืื ืฉื ืืคื ืืช ืืขืืจืงืื, ืืื ืืืืื ืืืืจืืช ืืืฅ ืืื. ืืชื ืชืืกืคืช ืืืืฆื ืคืืืืช ืืืื ืืืจืืื ืืขืจืื ืืืฅ ืืื ืื-3% ืืืืื ืืฉื ืื โ ืืื ืืจืืื ืืกืคืงืช ืืื ืื ืืจื ืืช ืืืฉืืืืช ืืฉืืืืืืช ืฉื ืืืืื ืืื. ืคืืจืืช, ืืจืงืืช ืืืื ืื ืจืืื ืืืืืื ืืืืฆื ืคืืืืช. ืืื ืฆืจืืืช ืืืืืฆื ืืคืืืืช ืฉื ืืืื ืืืืืฆืข ืืื 100-150 ืืืงืจืืืจื ืืืื ืืืื, ืืืื ืฆืจืื ืืืืื ืชืืกืฃ ืืื ืืงืื ืืคืืืช ืืช ืืืื ืื ืืืืื ืืืืืืฅ ืฉื 400 ืืืงืจืืืจื.
2. ืืืืืื D
ืืืืฃ ืืืื ืืืืฆืจ ืืืืืื D ืืขืงืืืช ืืฉืืคื ืืฉืืฉ. ืืื ืชืืจื ืืกืคืืืช ืกืืื ืืืขื ืืขืืืจ ืืืขืจืืช ืืืืกืื. ืื ืฉืื ืจืืื ืฉืืืื ืืืืืจืื ืขื ืืงืืื ืงืจ ืืืชืจ ืกืืืืื ืืจืืืช ืืืืืื D ื ืืืืืช ืืืชืจ, ืืืื ืืฉืืคื ืืฆืืืฆืืช ืืืืจ ืืฉืืฉ. ืื ืขืืืื ืืืงืื ืืงืืจื ืืืฉื ืจืื ืืืื ืืืืื ืืชืจืื ืืืชืคืชืืืช ืฉื ืืืกืืจ ืืืืืืืื D. ืืืืืื D ืขืืืจ ืืืื ืืช ืืืฅ ืืื. ืืฉ ืื ืชืคืงืื ืืืืืกืืช ืฉื ืชืคืืงืช ืืืจืืื ืื ืืืืืฆืจืื ืืืืืืช ืฉืขืืืจืื ืืฉืืื ืืืืืช ืืืื ืฉื ืฉืืจ ืืืืฃ. ืืืงืจืื ืชืฆืคืืชืืื ืืืืื ื ืื ืืืื ืืืืฆื ืื ืืืืืื ืืืชืจ ืืืืืฉื ืืืืจืฃ ืืงืจืื, ืืื ืืืจืก ืฉืจืืืช ื ืืืืืช ืฉื ืืืืืื D ืขืฉืืืืช ืืชืจืื ืืืืฆื ืื ืืืืืื ืืืชืจ. ืืืงืจืื ืืืืืืื ืฉื ืขืืืจืื ืืืื ืืกืื ืื ืืืช ืืจืื ืื ืืืืืื D ืชืืื ืืจืืืช ืืจืืืืช ืฉื ืืืฆื ืื ืืขืืืจืื ืฉืื ืืกืืืืื ืืกื ืชื ืืืืืื D ืืขืฆืื. ืืืจืื ืืฆืขืจ, ืื ืืกืืืื ืืจืืื ืืื ื ืืื ืฉืืืงื ืืื ืืืืืื D ืืืื ืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื ืื ืืื ืชืืฆืืืช ืืขืืจืืืช. ืืืฆืืข ืืืงืจืื ืืืื ืืื ื ืืื ืืืจืฉ ืืื ืจื ืืืชืจ ืืื ืฉืืืื ืืืกืคืจ ืจื ืืืชืจ ืฉื ืืฉืชื ืื, ืื ืฉืืืคื ืืืชื ืืืืชื ืืขืฉืืื. ืื ืืชื ืขืืืืื ืืขืืงืจ ืืืงืื ืืงืืจื ืื ืืืื ืืืืืจ ืขื ืฉืื ืืืื ืขืื ืชืืื ืืฉืืขืืชืืื ืืืืืช ืืืจ ืืฉืืฉ, ืืืื ืืฉืงืื ื ืืืื ืฉื ืชืืกืฃ ืืืืืื D. ืืืื ืื ืืืืืืฅ ืขืืืจ ืืืืจืื ืืจืืืื ืืื 1000 ืื' ืืื ื' ืฉื ืืืืืื D ืืืื.
3. ืืื ืืืื
ืืื ืืืื ืื ืืืื ืืชืจืื ืืืจืคืืืช ืืคื ืืช ืืขืืจืงืื, ืื ืฉืืืืื ืืืืฅ ืื ื ืืื ืืืชืจ, ืืื ืืืคื ืืคืขืืืืช ืฉืื ืฉืื ื ืืื ืฉื ืืืืฆื ืคืืืืช ืืฉืื. ืฆืจืืืช 500 ืขื 1000 ื"ื ืฉื ืืื ืืืื ืขืฉืืื ืืืืจืื ืืช ืืืฅ ืืื ื-2-5 ืื"ื. ืฉืืืื ืฉื ืืื ืืืื ืขื ืืืื ืืช ืขืชืืจื ืืฉืืื ืืืื ื ืชืจื ืขืฉืื ืืืืืช ืืขืื ืืืชืจ ืืืืจืืช ืืืฅ ืืื ืืืฉืืืื ืืฆืจืืืช ืชืืกืคื ืืื ืืืื ืืืื. ืืฉ ืืืืื ืคืืจืืืืฆืืืช ืฉืื ืืช ืฉื ืชืืกืคื ืืื ืืืื, ืืื ืืื ืืืื ืขื ืืจืืืื. ืืืชืื ืฉืืคืืจืืืืฆืื ืืื ืืื ืืืขืืื ืืืืชืจ ืืชืืืื ืืจืืืช ืืจืืืืช ืฉื ืืืฆื ืื. ืขื ืืชืืืืช ืฉื ืชืืกืคืื ืืกืื ืื ืืืคืืข ืืืืชืื "ืืื ืืืื ืืืืจื". ืืคืืจืืืืฆืื ืืื ืืืคืฉืจืช ืกืคืืื ืืืื ืืืชืจ ืฉื ืืื ืืืื, ืืืื ืืคืืืชื ืืช ืืืงืฃ ืชืืคืขืืช ืืืืืื ืืืขืจืืช ืืขืืืื ืฉืงืืืืืช ืื ืืืืช ืชืืกืคื ืืื ืืืื ืืกืืืื ืืืจืื. ืืื ืืืื ืฆืืืจื ืืื ืืืช ืืคืืจืืืืฆืืืช ืื ืคืืฆืืช ืืืืชืจ ืฉื ืืื ืืืื. ืืื ืืืช ืืชืืคืขืืช ืืืืืื ืฉื ืืคืืจืืืืฆืื ืืื ืืื ืชืกืืื ืื ืืืขืจืืช ืืขืืืื, ืฉืื ืืฉ ืื ืืฉืคืขื ืืฉืืฉืืช. ืืื ืืืื ืืืืฆืื ื ืืื ืคืืจืืืืฆืื ืืืืืกืกืช ืขื ืืืืฆืช ืืืืื ื ืืืืฆืื. ื ืืชื ืืืฆืื ืืืชื ืืชืืกืคืื ืจืืื, ืืืคืืจืืืืฆืื ืืื ืืืืื ืืขืืืจ ืืืชืืืื ืขื ืงืฉืื ืฉืื ื, ืืจืื, ืืืฅ ืืืืืืื.
4. ืกืืืื ืชืืื ืชืืื
ืชืืฉืื ืืืืื ืืช ืืืชืืขืฉืืช ืฆืืจืืื ืจืง ืืืืฆืืช ืืืฆืจืืื ืืืืืืช ืืืืืืฆืช ืฉื ืกืืืื ืชืืื ืชืืื, ืฉืืื ื-25-30 ืืจื ืืืื. ืืื-ืื ืืืื ืฉื ืืืงืจืื ืืขืืชื ืื ืฆืจืืืช ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืขืฉืืื ืืขืืืจ ืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื. ื ืืจืฉืื ืืืงืจืื ื ืืกืคืื ืืฉืืื ืืืฆื ืกืืืื ืืืืืื ืืืืจืื ืืืฅ ืื ืืืื. ืฆืจืืื ืืืืื ืฉื ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืขืืืจืช ืืืคืืืช ืืช ืืืื ืืืืืงืื ืฉื ืืืื ืืช, ืื ืฉืขืืืจ ืืฉืืื ืืชืืืืช ืืืื ืกืืืื ืืืจืืืืช ืขื ืืื ืืืืงืื ืืืื. ืืืชืื ืฉืืฉ ืืื ืชืคืงืื ืืืืืื ืืืฅ ืืื. ืื ืฉืืฉืื ืืืชืจ, ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืขืฉืืืื ืืชืจืื ืืกืคืืื ืืืื ืืืชืจ ืฉื ืืื ืจืืื ืืื ืืื ืืืื ืืืืืืื ืื ืืื ืืืืืื D ืืืืืฆื ืคืืืืช. ืฆืจืืืช ืืกืืืื ืืชืืื ืชืืื ืขืฉืืื ืืืืื ืืืฉืคืขืืช ื ืืกืคืืช ืฉืืืื ืืช ืขื ืืื, ืืื ืืคืืชืช ืจืืืช ืืืืืกืืจืื. ืื ืืจื ืฉื ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืฉื ืฆืจื ืืืื ืืืจืืื ืฉื 2 ื"ื ืืจืืช ืืืคืืคืจืืืืื ืื ืืขืื ืฆืคืืคืืช ื ืืืื (LDL, ืื ืืืืืกืืจืื "ืืจืข"). ืืฉืื ืืื, ืืืืื ืื ืฆืจืืื ืืืืื ืืืชืจ ืฉื ืกืืืื ืชืืื ืชืืื ืืคืืืชื ืืช ืืกืืืื ืืืชืคืชืืืช ืฉื ืกืืืจืช ืกืื 2.
5. ืงื-ืื ืืื Q10 (CoQ10)
CoQ10 ืืื ื ืืื ืืืฆืื ืจื-ืขืืฆืื ืืืฆืื ืืืืืืืื ืืจืื, ืืืจืื ืื ืฉืื ืชืื ืืช ืืืื ืฉื ืืชื. ืืื ืขืืืจ ืืืคืื ืืืื ืืื ืจืืื. ืืื ืื, ืืฉ ืื ืืืืืืช ืืืืืื ืืจืืืงืืื ืืืคืฉืืื ืฉืขืืืืื ืืืืืืฆืจ ืืืืฃ. ืืืืฃ ืืกืืื ืืกื ืชื ืืช ืืืืืจ ืืื, ืื ื ืืชื ืื ืืงืื ืืืชื ืืืชืืื ื. CoQ10 ืืฆืื ืืืืืื ืจืื ืฉื ืืืื ืืช, ืืืื ืืฉืจ, ืืืื ืืื ืืืืืื.
ืจืืืช ื ืืืืืช ืฉื ืืื ืืื ืจื-ืืขืืฆืื ืืื ื ืงืฉืจืืช ืืืืืืช ืฉืคืืืขืืช ืืื, ืืืขืจืืช ืืขืฆืืื, ืืืืืืฃ ืืืืืจืื ืืื ืืืชืจ ืืืฅ ืื. ืืืชืื ืฉืืฉ ื-CoQ10 ืืืืืืช ืืืจืคืืช ืืช ืืคื ืืช ืืื ืืื ืืืื ืืืคืืืช ืืช ืืืืช ืืื ืฉืืืืขื ืืื, ืื ืฉืขืฉืื ืืชืืื ืืจืืืช ืืืฅ ืื ืืจืืืืช. ืื ืืืื ืืืืืื ืืืฉืจ ื ืืืืื ืชืืกืฃ ืฉื CoQ10 ืืืฉืืืื ืืืชื ืขื ืชืืื ื ืืจืืื.
ืกืงืืจืช ืืืงืจืื ืฉืคืืจืกืื ืืืืจืื ื ื-Cochrane ืืืืืื ืชืืฆืืืช ืืขืืจืืืช ืืฉืืืืฉ ืืชืืกืฃ ืืืื ืืืืจื ืืืืจืื ืืช ืืืฅ ืืื. ื ืืจืฉืื ื ืืกืืืื ืืงืจืืืื ืืืืืงืจืื ืืืืืื ืืืชืจ ืืื ืืงืืืข ืืื ืืืฉืคืขื ืืืืจืืช ืืืฅ ืืื ืฉืขืืื ืืืื ื ืืืขืช ืืฉืืืื ืฉื ืืชืืกืฃ ืืื ืืชืืื ื ืืจืืื, ืื ืืขืืจืืื ืืื ืืืจืืื ื ืืกืคืื.
ืืืื ืืืื ืื ืื ืืืืืืฅ ืขืืืจ CoQ10 ืืื ื-30 ื"ื ืขื 200 ื"ื ืืืื. ืืืง ืืืื ืืชืืกืคื CoQ10 ืืืืฆืจืื ืืฆืืจืช ืืืืกืืช ื'ื. ืืืืื ืื ืฉืืฆืืจื ืืื ื ืกืคืืช ืืื ืืืชืจ ืืืฉืืืื ืืฆืืจืืช ืืืืจืืช.
ืืืจื ืื ืจืื ืืืื ืืืฅ ืื ืืืื ืื ืืืจื ืืชืกืืื ืื. ืืืชืื ืฉื ืืชื ืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื ืขื-ืืื ืชืืื ื ืืจืืื ืืฉืืืื ืขื ืชืืกืคื ืชืืื ื. ืื ืฉืืืจื ืขื ืืฉืงื ืชืงืื ืืื ืขืช ืืชืจ ืืืฅ ืื. ืืืืจืช ืืคืขืืืืช ืืืืคื ืืช ืืื ืืจื ื ืืืจืช ืืฉืืื ืืืฉืงื ืืื ืืืคืืืช ืืช ืืืืฅ ืืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื.
ืื ืชืงืคืืื ืืขืืืจ ืืืืงืืช ืืืคื ืืืช ืชืงืืคืชืืืช ืืฆื ืืจืืคื ืืืืคื ืฉืืื, ืื ืืขืืืจ ืืื ืืข ืืชืจ ืืืฅ ืื. ืื ืื ืืชื ืฉืืงืืื ืืืืกืืฃ ืชืืกืฃ ืชืืื ื ืืืฉืื ืืฉืืจืช ืืืื ืฉืืื, ืืงืคืืื ืืืชืืืขืฅ ืขื ืืจืืคื ืืืืคื ืฉืืื, ืืืืืกืืฃ ืจืง ืชืืกืฃ ืืื ืืื ืคืขื.
ืกืืืืืื:
- Corliss J. Folic acid, a B vitamin, lowers stroke risk in people with high blood pressure. Harvard Health Blog. https://www.health.harvard.edu/blog/folic-acid-a-b-vitamin-lowers-stroke-risk-in-people-with-high-blood-pressure-201503187810. Published June 24, 2020. Accessed January 24, 2021.
- Forman JP, Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Stampfer MJ, Curhan GC. Vitamin D Intake and Risk of Incident Hypertension. Hypertension. 2005;46(4):676-682. doi:10.1161/01.hyp.0000182662.82666.37
- McRae MP. High-dose folic acid supplementation effects on endothelial function and blood pressure in hypertensive patients: a meta-analysis of randomized controlled clinical trials. J Chiropr Med. 2009;8(1):15-24. doi:10.1016/j.jcm.2008.09.001
- Ried K. Garlic lowers blood pressure in hypertensive subjects, improves arterial stiffness and gut microbiota: A review and meta-analysis. Exp Ther Med. 2020;19(2):1472-1478. doi:10.3892/etm.2019.8374
- Streppel MT. Dietary Fiber and Blood Pressure. Archives of Internal Medicine. 2005;165(2):150. doi:10.1001/archinte.165.2.150
- Terrie YC. The Important Role of Vitamin D. Pharmacy Times. https://www.pharmacytimes.com/publications/issue/2010/February2010/OTCFocusVitaminD-0210. Published February 15, 2010. Accessed January 24, 2021.
- Taler SJ. Initial Treatment of Hypertension. New England Journal of Medicine. 2018;378(7):636-644. doi:10.1056/nejmcp1613481
- Vaidya A, Williams JS. The relationship between vitamin D and the renin-angiotensin system in the pathophysiology of hypertension, kidney disease, and diabetes. Metabolism. 2012;61(4):450-458. doi:10.1016/j.metabol.2011.09.007
โืืชื ืืืชืืจ:โ ืืจืื ืืืจืืืืช ืืื ืื ื ืืขื ืืืืื,,,